Yangına Dair Herşey

             

GİRİŞ
Acil söndürmenin istendiği yerde; etkili söndürme araçlarıyla , yangın durumlarında kuru kimyasal maddeler kullanılır. Öncelikle yanıcı sıvı içeren tehlikelerde kullanılırlar.
Kuru kimyasallar genellikle yeniden tutuşmaya karşı fazla koruma sağlamaz. Daha fazla bilgi için
kuru kimyasal sistemlerin tasarımı, montajı ve bakımı hakkında bilgi için bkz. NFPA 17 ve GAP.13.1.1.1.
Bazı koşullar altında, kuru kimyasal söndürme ajanları aşındırıcı veya kirletici olabilir; etkileri kullanılan ajanın türüne göre değişir. Sınırlı kullanım gereklidir.

DURUM

Aşağıdaki benzeri aşındırıcı maddeler ; kuru kimyasallı yangın söndürücüler veya yangın söndürme sistemlerini kullanmayın.
• Bilgisayar odaları veya bilgisayar test alanları.
• Elektronik ekipman imalat alanları.
• Temiz odalar.
• Laboratuvarlarda veya üretim alanlarında hassas ekipman.
• Yüksek sıcaklığa dayanımlı Silika fırınları (muhtemelen iç soğutma su tanklarıyla ilişkili).
• Gıda işleme alanları (küçük kafeterya veya restoran pişirme cihazları sistemleri hariç).

Bu yerlerde  A sınıfı tehlikeler için su, B sınıfı tehlikeler için karbon dioksit ve C sınıfı tehlikeler için iletken olmayan gaz halinde bir madde kullanın.

TARTIŞMA
Sodyum bikarbonat ve potasyum bikarbonat (her ikisi de B: C olarak sınıflandırılmış uygulamalarda kullanılır) ve diamonyum fosfat (A: B: C olarak sınıflandırılmış uygulamalarda kullanılır) temel aralıkta bir pH'a sahiptirler ve nemin varlığında alüminyum ve magnezyumun ciddi şekilde paslanmasına neden olabilir .

Monamonyum fosfat (A: B: C olarak sınıflandırılmış uygulamalarda kullanılır) ve potasyum klorür (B: C olarak sınıflandırılmış uygulamalarda kullanılır) asitlidir ve nemin varlığında çeliği bile ciddi şekilde paslandırabilir. Üreticiye danışmadan belirli bir yangın söndürme sisteminde hangi söndürme ajanının kullanıldığını belirlemek zor olabilir.

Di- ve mono-amonyum fosfatlar, çok amaçlı (A: B: C) kuru tip kimyasalın temel bileşenleridir. Bir ateşle ısıtıldığında, bu malzemeler katı yüzeylere yapışır ve uygun elektriksel teması önleyebilecek sırlı veya şişen bir kaplama oluşturur.
Bir yangından sonra çıkarmak zor. Bu kaplama olabilir .Bu ajan biraz aşındırıcıdır ve hassas makinelere zarar verebilir.Motor sargılarında yıpranmaya neden olur.

Sodyum ve potasyum bileşikleri, belirli sıcaklık koşulları ve maruz kalma süreleri altında,yüksek sıcaklık fırınlarında refrakter olarak kullanılan silika tuğla ile reaksiyona girer. Reaksiyon, fırın astarını damlayan ve bu tür zincir tahrikler gibi mekanik ekipmana zarar verebilecek cam benzeri bir materyal olan sodyum veya potasyum silikat üretir.
Kuru kimyasal maddeler toksik değildir, ancak üzerine kondukları - yapıştıkları açık yiyecekleri kirletir.
Tüm ajanlar kuru olduğunda elektriksel olarak iletken değildir. Açık kontaklı elektrikli ekipmanların enerjisini kesebilir.

HASAR ÖRNEĞİ:
Elektronik lehimleme için kullanılan lehim makinesine ayrılmış bir odada bir yangın meydana geldi. Personel yangını kontrol etmek için yirmi  adet 10 lb: 6 kğ  A: B: C kuru kimyasal söndürücü kullandı, en sonunda,  su spreyi ile küçük çaplı bir hortum hattı kullanarak İitfaiyesi tarafından söndürüldü.

Yangın hasarı, lehim makinesi ve yakın alan ile sınırlıydı. Ancak, hava koşullandırma sistemi, toz ajanı aldı ve bitişik bilgisayar test alanları. Ve montaj hattına dağıttı .Kirlenme ve korozyon sorunlarına neden olan bilgisayar test alanları, montaj alanındaki hassas elektronik bileşenler, stok ve diğer ekipmanlar ( temiz oda), tüm kalıntıların yapı bileşenlerinden, tezgahlardan tamamen çıkarılması gerekiyordu.

Toz temizliğinde vakumlama ilk adımdı, ardından duvarların, bankların yıkanması yapıldı. “fosfatsız” bir temizlik maddesi ile binanın diğer kısımları temizlendi. Bazı yerlerde İstenilen temizlik derecesini elde etmek için dört kez durulamaya ihtiyaç duyuldu.

Elektronik parçalarda da korozyon meydana geldi. Bunlar vakumlandı, ardından çözücü ve temizlik maddesi kullanıldı. Çok çeşitli parça ve montajlar yapıldığından ; Bazı temizlik malzemelerine duyarlı, her parçanın ayrı ayrı analiz edilmesi gerekiti.
En iyi temizleyici olarak; özellikle de hidrokarbon yağı ile bulaşanı yerlerde yapışan maddeyi ortadan kaldırmak için hafif alkali bir sulu deterjan çözeltisi kullanıldı,. Alkali deterjan , toz parçacıkları üzerinde silikon kapsüller oluşturur. Hızlandırılmış kurutma için birçok parça vakumla emildi.

Tozun oluşturduğu korozyon için (özellikle çok ince hafıza bankası kablosunda) gerekli temizliği yapmak, nihai zararı iki katından fazla arttırmaktır.

Yapılan test ve hızlandırılmış korozyon çalışmaları, söndürme tozunun (çoğunlukla monamonyum fosfat) olduğunu göstermiştir.Bakır ve alüminyum panellerde yüzey dağlama ve renk bozulmasına, paslanmaz çelikte hafif renk solmasına neden olabilir.

Kaynak: Global Asset Protection Services LLC and its affiliated organizations provide loss prevention surveys and other risk management. GAP.13.1.3

https://axaxl.com/insurance/insurance-coverage/property-risk-engineering/gaps-guidelines

Not: 200 e yakın üniversitemiz, on binlerce kimyager ve kimya mühendisimiz binlerce araştırma merkezlerimiz var. Araştırılacak konu bulunamıyor sanırım. İşletmeye, malzemeye, insana söndürme maddelerinin vereceği zarar ve etkileri yine elin oğlu araştırmış durumda. Bu büyük sanayi kolunda üretimler duruyor.?! Msds lerde çevreye, insana olan zararlar listenmedi olarak görülüyor.Boşverin bizde kulağımızın üstüne yatalım.


Devamını okuyun...>>

Bu haberleri her zaman okuyor ve duyuyoruz.
  “Sobaya Tiner Dökünce Yandılar”   
 “Kocaeli'nin Dilovası ilçesinde, ısınmak için sobaya döktüğü tinerin parlaması sonucu genç öğretmen adayı hayatını kaybetti”    
“Sobaya tiner dökerken vücudunun yüzde 85'i yanan 16 yaşındaki Filiz Erdeğer, aylardır yaşam mücadelesini sürdürüyor”
 “Bilecik'in Bozüyük ilçesinde bir genç, çalıştığı iş yerinde sobaya tiner dökmek isterken hem dükkanı hem kendini yaktı.”
  “Tekirdağ’ın Hayrabolu ilçesinde staj gördüğü işyerindeki sobayı tinerle yakmaya çalışan liseli genç, tiner kutusunun bir andan parlaması sonucu yanarak öldü.”
  “Sobaya tiner döken çocuk annesiyle birlikte yandı.”

İNSANLARIMIZ NEDEN YANIYORLAR ?

YANMA olayı maddelerin gaz formunda gerçekleşir. Madde ister katı ister gaz olsun önce ısıtılarak gaz çıkarması sağlanır. Daha sonra çıkan bu gazlar yeterli miktara ( konsantrasyona ) geldiğinde yanmaya başlarlar. Bu ilk çağlarda ateş yakma işleminden beri insanlğın bildiği bir olgudur. Kurutulmuş bir tahta üzerinde döndürüln bir ser çubuğun sürtünme sonucu yavaş yavaş duman çıkarmasının ardından daha kolay yanabilen otların tutuşmasını sağlamak tahtadan çıkan yacı gazlaın yandığının kanıtıdır. Bu işlemde sürtünme sayesinde + 200 o C de gazların çıkması sağlanır. Fakat bazı maddeler bu denli yüksek ısılara gereksinim göstermezler. Benzin - 40 o C de bu gazları zaten kimyasal olarak çıkarır. Yani ısıtmaya ihtiyaç duymaz. Konforlu Ortam sıcaklığı insanlar ve hayvanlar için ortalama + 20 o C dir. Bizler bu nedenle ortam sıcaklığının altında gaz çıkaran yani yanıcı gazları + 20 o C de hazır olan maddelere Parlayıcı maddeler ( Hızlı yanıcılar ) diyoruz. Tiner, benzin, alkol, aseton,naftalin, barut bu maddelerden olup ısıtmaya gerek olmadan gazlarını sürekli ortama salan maddelerdir. İşte bu maddeler hele birde kızgın soba ve sıcak yüzeyler ile birleştiğinde çok daha fazla yanıcı gaz ortaya çıkaracak ve hızla yanacaktır. Bu yanma; yüksek hızı nedeniğle patlama şeklinde gerçekleşecektir. İşte bu basit kimyasal denklemin bilinmemesi nedeniğle insanlarımız yanmaktadırlar.

Yanmanın Çeşitleri ise şunlardır.

1- Yavaş Yanma. ( Paslanma –oksitlenme )
2- Hızlı Yanma. ( Yeterli oksijenin verilmesi ile dumansız yanma )
3- Parlama ve Patlama. ( Çok hızlı yanma , ani olarak gaz formuna geçme )
4- Kendi Kendine Yanma ( Maddenin oksijen ile birleştiğinde kimyasal özelliği sayesinde ısı çıkararak yanma derecesine ulaşmasıdır. )

SIVILARIN YANMASI VE PATLAMASI

  Benzin (eksi) -43 o C de yanıcı gazlar çıkarır. Benzini buz üzerine dökerek yakabilirsiniz. Ama petrol ürünü olmasına rağmen motorin ( Mazot ) + 52 o C de yanıcı gazlar çıkarır. Motorinin yanabilmesi için ortam sıcaklığından daha yüksek ısıya ihtiyaç vardır. Yani motorin ısıtılmadan yanmaz.Bir yanıcı sıvının flash noktası ne kadar düşük olursa, mesela (eksi) -43 o C olan benzin gibi hemen, parlayarak ve kolayca yanacaktır. Flash noktası +52 o C olan mazot ise zor ve yavaş yanacak, tutuşabilmesi için bir ön ısıtmaya ihtiyaç duyulacaktır. Oysa mazotun kendiliğnden tutuşma sıcaklığı yaklaşık 250 o C olarak daha düşük ve benzinin tutuşma sıcaklığı yaklaşık 280 o C olarak daha yüksektir.

       DİKKAT ! BENZİN MAZOTTAN 500 KAT TEHLİKELİ DİR.

       Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelikte; Yönetmelik maddelerinin uygulanması ile ilgili niteleyici miktar; benzin gibi parlama noktası çok düşük yanıcı sıvılar için 10 ton, mazot gibi parlama noktası çok yüksek yanıcı sıvılar için 5000 ton olarak verilmiştir. Sadece bu kriterle benzinin mazottan 500 kat daha tehlikeli bir yanıcı sıvı olduğunu söyleyebiliriz.



KATILARDA DURUM. ( PATLAMA )

Bazı katılar da tıpkı sıvılar gibi yüksek sıcaklıkta parlarlar. Bu tip katılar SÜBLİMLEŞEN katılardır. Süblimleşme bir maddenin ısı sayesinde katı halden direkt olarak gaz hale geçmesi durumudur.

Oysa maddelerin formları - halleri dediğimizde katı-sıvı- gaz ; Buz –su- buhar diye biliriz. Burada sıvılaşma ortadan kalkarak yanma için gerekli form olan gaz hali gerçekleşir. Yine bir birim katı 500 kat kadar genleşme yapabilir ve bu genleşmede yanabilir gazlar çıkar, hızlı yanma nedeniğle patlama oluşur. Yani kısaca olarak naftalin yeterli miktarda olduğunda barut etkisi gösterecektir.

Ahmet SERTKAN Yangın Uzmanı
Devamını okuyun...>>

PATLAMADAN KORUNMA DÖKÜMAN HAZIRLANMASINDA ATEŞLEME KAYNAKLARI
PATLAMADAN KORUNMA DÖKÜMAN HAZIRLANMASINDA ATEŞLEME KAYNAKLARI PATLAMADAN KORUNMA DÖKÜMAN HAZIRLANMASINDA ATEŞLEME KAYNAKLARI

Devamını okuyun...>>

Dünyanın her yerinde her yıl onlarca itfaiye aracı görevde yada göreve gidişlerde yanmaktadır. Ava gidenin avlandığı, yangına gidenin yanabildiği nadir bir durum olsada;Araçların Konuşlanma hataları, mekanik arızalar, elektrik kontakları, yangın yerinde tecrübesiz çalışma araç yangınlarının başlıca sebebidir.
Devamını okuyun...>>

Dünyanın Bilinen en eski ve çalışan itfaiye aracı: Nice 100 yıllara.. 1913 Yılından bugüne hala çalışan bir İtfaiye aracı var.Elbetteki Dünyadaki en çok bakım görmüş fakat çalışır durumdaki tek itfaiye aracı.Yüzyılı çoktan aştı çalışma süresi, fakat emekli olmayacak.İnsan kurtarmaya kedi kurtarmaya devam edecek. En önemlisi on yılda araçlarını hurdaya çeviren bizlere örnek olmak için inadına inadına çalışmaya devam edecek. Bakımlarının tam yapıldığı, kullanılır iken aman yangının tam ortasında itfaiyecilerini yarı yolda bırakmasın bu kutsal göreve yakışır çalışabilsin diye gözümüzden koruyacağımız araçlara nasıl bakılırı hatırlatmak için var olmasını istediğim emsalsiz araç.İyiki varsın. Dünyanın dolaylı olarak Seattle'ın ayakta kalan en eski motorlu yangın cihazı. 6550 $ maliyetle 24 Ekim 1913 tarihinde teslim edildi. Araç merdiven aracı olup asıl işi yüksek katlardan insan kurtarmaktır. 1969 da tadil edilmiş ve başka büyük onarım görmemiştir.
Devamını okuyun...>>