Yangına Dair Herşey

TÜM İTFAİYECİLER YANGINLA İLĞİLİ PROJELERİ RAHATLIKLA OKUYABİLMELİDİRLER.

- Yangın Söndürme Tesisatı ve Duman Tahliye Projelerinde, rapor ve hesaplar bir arada, kat planı, kolon şemaları ve boru izometriğinin bir arada olması esastır. Projeler, diğer tesisat projelerinin rapor ve projelerinden ayrı olarak düzenlenmelidir. Ancak iklimlendirme ve havalandırma tesisatı ile birlikte yapılacak duman kontrolünde, duman kontrolü projeleri de yangından korunma ve söndürme projelerine ilave edilmelidir.
- Proje tasarımı Mimarlar Odası onaylı mimari projeye göre yapılmalıdır.
- Proje kapak ve sayfa düzenleri “MMO yangın söndürme tesisatı ve duman tahliye projeleri hazırlama esasları”na uygun olmalıdır.
- Projede gösterilen cihazların ve boruların çizgi kalınlıkları MMO çizim tekniğine uygun olmalıdır.
- Yangın korunma ve söndürme projelerinde her paftada alttaki bilgiler (projeye göre) yer almalıdır.
- Tasarım standardı
- Bina tehlike sınıfı
- Sistem türü
- Sistem su talebi (debi, basınç)
- Sprinkler özellikleri
- Sprinkler koruma alanı
- Toplam koruma alanı
- Su uygulama süresi
- Olası yangın sınıfı
- Gazlı Söndürme tipi

VAZİYET PLANLARI
- Sayfa düzeni A4 formunda hazırlanmalıdır.
- Çizgi kalınlığı 0,2 mm, yazı standardı 0,3 mm olmalıdır.
- Yön, arsa sınırı, yol ve kotlar gösterilmelidir.
- Yapının 1/500 ölçekli plan veya büyük ve yaygın yapılarda uygun bir ölçekte olması ve kat sayısını belirten kesit çizilmelidir.
- Birden fazla yapı olması durumunda bloklar arası boru bağlantısı, zon vana yerleri, bina dışı hidrant yerleri ve pompa dairesi yeri gösterilmelidir.
- Yangın suyu deposu ve itfaiye bağlantı ağzı yeri gösterilmelidir.
- İtfaiye teşkilatı şehir hidrantı ölçek dahilinde ise vaziyet planında gösterilmelidir.

KAT PLANLARI ve BODRUM KATLAR
- Ölçek 1/50 olmalıdır.
- Bodrum kat planı onaylı mimari projeden 0,2 mm çizgi kalınlığı ile çizilmelidir.
- Yangın pompa dairesi 1/50 ölçekte kat planında gösterilmelidir.
- Hidrolik hesaplarda veya hesap tablosundan belirlenen boru çapları projede gösterilmelidir.
- Yangın dolapları, zon vanaları, check-valf, akış anahtarları, test ve drenaj vanası ve izleme anahtarlı hat kesme vanası, drenaj bağlantısı projede gösterilmelidir.
- Kolon boruları yerleri belirlenip numaralandırılmalıdır. (YG1,YG2, ….)
- Test ve drenaj vanası en yakın pis su hattına akış gözlenebilir şekilde bağlanmalıdır.
- Sabit boru tesisatı bodrum katta tasarlanmalıdır.
- Yangın tesisat ekipmanları eksiksiz çizilmelidir.
- Su deposu çizilip detaylandırılmalıdır.
- Pompa dairesinde su drenajı yapılmalıdır.
- Gazlı yangın söndürme tesisatı (var ise) yatay planı, izometri şeması çizilmeli, ekipmanlar ve bağlantı detayları gösterilmeli, kapasiteler belirtilmelidir.



ZEMİN – NORMAL KATLAR
- Mahallerin adları (banyo, hol, mutfak, oda, salon vb.) yazılmalıdır.
- Hidrolik hesaplarda veya hesap tablosundan belirlenen boru çapları projede gösterilmelidir.

- Yangın dolapları, zon vanaları, check-valf, akış anahtarları, test ve drenaj vanası ve izleme anahtarlı hat kesme vanası, drenaj bağlantısı projede gösterilmelidir.
- Proje tasarımında boru güzergahı kolon ve kiriş detayına göre belirlenmelidir.
- Kolon boruları yerleri belirlenip numaralandırılmalıdır.(YG1, YG2,…)
- Test ve drenaj vanası en yakın pis su hattına akış gözlenebilir şekilde bağlanmalıdır.
- Sabit boru tesisatı, sprinkler tesisatı ve yangın dolapları zemin ve kat planlarında gösterilmeli ve boru çapları yazılmalıdır.
- Duvar, döşeme ve perde geçişleri ve “yangın sızdırmazlığı sağlanmalıdır” ibaresi yer almalıdır.
- Yangın güvenlik zonları ve duman tahliye sistemi planlarda çizilmeli ve kapasiteleri
belirtilmelidir.
- Yangın kaçış merdivenlerinde basınçlandırma çizilmeli, kapasiteleri belirtilmelidir.







KOLON ŞEMASI VE BORU İZOMETRİĞİ
- Ölçek 1/50 olmalıdır.
- Kat planında tasarımı yapılıp çizilen yangın tesisatı ile kolon şemasındaki cihaz, ekipmanlar ve boru dağılımı aynı olmalıdır.
- Kolon şemasında cihazların yerden yüksekliği bir tablo halinde belirtilmelidir.
- Yangın dolapları, sabit boru tesisatı ve sprinkler zon hatları kolon şemasına çizilecektir.
- Yağmurlama (sprinkler) projesi boru izometriği olarak çizilmelidir.
- Kolon şemaları ve boru izometriği ayrı paftalarda çizilmelidir.
- Kolonlar numaralandırılmalı, her katta boru çapı ve yükleri yazılmalıdır.
- Kolonlar bodrum kat toplaması ile aynı sırada çizilmelidir.
- Kritik devre seçimi yapılmış olmalıdır. Kritik devre en uzak ve en yüksek noktadan yangın pompasına (dahil) kadar olan yangın tesisat boru sistemidir.
- Yatay planda en uzak, düşey planda en yüksek sprinkler boru hattı kritik devre olarak seçilmelidir. Proje tasarımına yangın dolabı ve sabit boru tesisatı TMMOB makina mühendisleri odası proje (mekanik tesisat, asansör, a.i.t.m.) hazırlama ve mesleki denetim esasları da dahil edilmeli, toplam debi pompa seçiminde ve ana dağıtımda dikkate alınmalıdır.
- Branşman ve kolon hattı boru çapı, kat yüksekliği boyunca her bölüme yazılmalıdır.
- Boru çapları boru izometriğine yazılmalıdır.
- Kolon şemasında yangın dolabı tipi, adedi ve su talebi ile basınç değerleri yazılmalıdır.
- Gazlı yangın söndürme tesisatı (var ise) yapay planı, izometri şeması çizilmeli,
ekipmanlar ve bağlantı detayları gösterilmeli ve kapasiteleri belirtilmelidir.

YANGIN POMPA DAİRESİ
- Detay çizimi 1/20 ölçekte yapılmalıdır.
- Yangın pompa dairesi cihaz yerleşim tasarımı yapılmalıdır. Cihaz yerleşimlerinde gerekli standart ölçülere uyulmalı, cihaz ve ekipmanların montaj ve demontajı yapılabilecek şekilde tasarlanmalıdır.
- Yangın pompa dairesi diğer tesisattan ayrı bir bölümde olmalı ve tehlike sınıfına
göre minimum 60 dakika yangına dayanıklı olacak şekilde yapılmalıdır.
- Yangın pompa tesisatı boru donanımı çizilmelidir.
- Boru çap ölçüleri yazılmalıdır.
- Pompa-boru tesisat armatürleri çizilmelidir.
- Bütün pompaların basınç ve debileri yazılmalıdır.
- Pompa dairesine en az iki adet 6 kg’lık ABC türü taşınabilir söndürücü konulmalıdır.
- Yangın pompa dairesi yüksekliği en az 2,10 m olacaktır. Kapı girişi minimum
61cmx2m olmalıdır. Pompa dairesi su drenajı yapılmalıdır.
- Pompa ağırlığını taşıyabilecek minimum 40 cm yüksekliğinde (altında titreşim sönümleyici plaka olan) pompa şasesinden 15-20 cm daha uzun beton kaide yapılmalıdır.
- Dizel pompa imalatçısının değerlerine göre yeterli egzoz ve havalandırma yapılmalıdır.
- Cihazlara servis, muayene ve ayar yapılabilmesi için minimum 75 cm çalışma alnı olmalıdır.
- Yangın pompa tesisat boru donanımı çizgi kalınlığı aşağıdaki gibi olmalıdır
veya farklı çizgi tipi ve kalınlığı kullanılacaksa lejant belirtilmelidir.


YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ SEÇİMİ
- Yangın söndürme sistemi seçimi ve tasarımı, ilgili yönetmeliklere ve standartlara
uygun olmalıdır.

SABİT BORU TESİSATI
- Yüksek binalar ile kat alanı 1000 m²’den fazla olan alışveriş merkezlerinde, otoparklarda ve benzeri yerlerde ıslak veya kuru sabit boru sistemi tasarımı yapılmalıdır.
- Sabit boru tesisatı, itfaiye ve eğitilmiş personelin kullanımına olanak sağlayan her katta ağızları bırakılmalı ve bağlantı ağızları yangın merdiveni veya yangın güvenlik hacmi gibi korunmuş mekânlarda olmalıdır.
- Sabit boru tesisatı, bina dışına çıkarılmalı ve itfaiye bağlantı ağzı olmalıdır.
- Herhangi bir noktadan su alma ağzına olan mesafe 60 m’den fazla olmamalıdır.

KURU SABİT BORU SİSTEMİ
- Yüksekliği 22 m’ye kadar olan 7 kat ve daha alçak binalarda kuru yangın tesisat düşey ve yatay boru çapıları 2” olmalıdır.
- Yüksekliği 22 m’den daha yüksek yapılarda kuru yangın tesisat düşey boru çapı 2 ½” , branşman boru çapı 2” olmalıdır.
- Yüksek yapılarda ise, boru çaplarının belirlenmesinde 2 ½” den az olmamak üzere boru çapı için hidrolik hesap yapılmalıdır.
- Kuru yangın tesisat borusu, yapı girişi ve her kat merdiven sahanlığında tasarlanıp itfaiye araçlarının bağlantı yapabilmeleri için ağızlar Ø 110 mm AR (Alman Rakoru) olmalıdır.

YANGIN DOLAPLARI TESİSAT SİSTEMİ
- Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000 m²’den büyük imalathane, atölye, depo, otel, motel, sağlık, toplanma amaçlı ve eğitim amaçlı binalarda ve kapalı kullanım alanı 2000 m²’den büyük olan bütün binalarda yangın dolabı yapılması mecburidir.
- Yangın dolapları, her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde aralarındaki uzaklık 30 m’den fazla olmayacak şekilde düzenlenmelidir.
(Binanın yağmurlama sistemi ile korunması ve katlara itfaiye su alma ağzı bırakılması halinde yangın dolapları, ıslak tip yağmurlama branşman hattından beslenebilir ve aralarındaki uzaklık 45 m’ye kadar çıkarılabilir)
- Dizayn debisi 100 l/dak ve lans girişindeki basınç 400 kPa olmalıdır. Debi hesabında iki dolabın aynı anda kullanılacağı dikkate alınmalıdır. Basıncın 700 kPa’ı geçmesi durumunda basınç düşürücüler kullanılmalıdır. (Bu tip sistem tek başına sadece Düşük Tehlike ve Orta Tehlike -1 tehlike sınıflarında kullanılabilir.)
- Yetişmiş yangın söndürme görevlisi bulundurmak zorunda olan yapılarda, yangın dolabı dizayn debisi 400 l/dak ve lans girişindeki basınç 600 kPa olmalıdır. Basıncın 900 kPa’ı geçmesi durumunda basınç düşürücü kullanılmalıdır.
-
YANGIN HİDRANT TESİSATI SİSTEMİ
- İmar planlama alanı 5000 m²’den büyük olan ve içerisinde her türlü kullanım
alanı bulunan yerleşim alanlarında dış hidrant sistemi yapılması zorunludur.
- Hidrantların yerleşimi, mümkün olduğunca yapının veya binanın tüm çevresini
kapsayacak şekilde tesis edilmeli, itfaiye ve araçlarının kolay yanaşabileceği
ve bağlantı yapabileceği şekilde düzenlenmelidir.
- Hidrant sistemi dizayn debisi en az 1900 l/dak. olmalıdır. Debi, yapının risk
sınıfına göre arttırılmalıdır. Hidrant çıkışında 700 kPa basınç olmalıdır.
- Hidrantlar arası uzaklık; çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m,
orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınmalıdır.
- Normal şartlarda hidrantlar korunan binalardan ortalama 5-15 m kadar uzağa
yerleştirilmelidir.
- Hidrant sistemine suyu sağlayan boru donanımında ring sistemi mevcut değilse, kullanılabilecek en düşük borunun çapı 100 mm (4”) olmalı ve hidrolik hesaba göre belirlenmelidir.
-
YAĞMURLAMA (SPRİNKLER) SİSTEMİ
- Aşağıda belirtilen yerlerde otomatik yağmurlama (sprinkler) sistemi kurulması
mecburidir.
- Yapı yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut haricindeki bütün binalarda,
- Yapı yüksekliği 51.50m’yi veya 17 katı geçen konutlarda,
- Araç kapasitesi 20’den fazla olan veya giriş çıkışları bağımsız olsa dahi birden
fazla bodrum katı kullanan kapalı otoparklarda ve 10’dan fazla aracın asansörle
alındığı kapalı otoparklarda,
- Birden fazla katlı bir bina içerisindeki yatılan oda sayısı 100’ü veya yatak
sayısı 200’ü geçen otellerde, yurtlarda, pansiyonlarda, misafirhanelerde ve
yapı yüksekliği 21.50m’den fazla olan bütün yataklı tesislerde,
- Toplam alanı 2000 m²’nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret,
eğlence ve toplanma yerlerinde,
- Toplam alanı 1000 m²’den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayıcı madde
üretilen veya bulundurulan yapılarda.
- Yağmurlama sistemlerine suyu sağlayan sabit boru tesisat çapı yapılacak hidrolik
hesaplara göre belirlenmelidir.
- Bina ve tesisler, kullanım amaçlarına ve içerdikleri-depoladıkları malzemeler
açısından düşük tehlike sınıfı, orta tehlike sınıfı ve yüksek tehlike sınıfı
(Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Ek-1) olarak
ayrıldıkları risk gruplarına göre projelendirilmelidir.
- Tehlike sınıfı, düşük tehlike ve orta tehlike olan binalarda boru tablosu yöntemine
göre boru çapları belirlenmelidir. Proje tasarımında çapların tabloya
göre belirlenmesinden sonra hidrolik hesap yapılmalıdır.

- YANGIN SUYU DEPOSU VE TESİSATI
- Sulu söndürme sistemlerinde en az bir güvenilir su kaynağı bulunmalıdır.
Sulu söndürme sistemleri için kullanılacak su depolarının yangın rezervi olarak
ayrılmış bölümleri başka amaçlar için kullanılmayarak, sadece söndürme
sistemlerine hizmet verecek şekilde düzenlenmelidir.

- YANGIN POMPALARI VE EKİPMANLARI
- Pompalar, kapalı vana (sıfır debi) basma yüksekliği anma basma yüksekliği değerinin en fazla % 140’ı kadar olmalı ve % 150 debideki basma yüksekliği,
anma basma yüksekliğinin % 65’inden daha küçük olmamalıdır.
- Sistemde bir pompa kullanılması halinde, aynı kapasitede yedek pompa
olması gerekir. Birden fazla pompa olması halinde, toplam kapasitenin en az
%50’si yedeklenmek şartıyla, yeterli sayıda yedek pompa kullanılmalıdır.
- Yedek dizel motor tahrikli pompa kullanılmadığı takdirde, yangın pompalarının
enerji beslemesi güvenilir kaynaktan ve binanın genel elektrik sisteminde bağımsız olarak sağlanmalıdır.
- Her pompanın ayrı bir kumanda panosu ve ayrı bir kumanda basınç anahtarı olmalıdır.

- DUMAN KONTROL VE YÖNETİM SİSTEMİ
- Yapı yüksekliği 51.50 m’nin üstünde olan binaların hol ve koridor gibi ortak
alanlarında duman kontrol sistemi yapılması mecburidir.
- Toplam alanı 2000 m²’yi aşan kazan dairelerinde, kapalı otopark alanlarında
ve bodrum katlardaki depolarda mekanik duman tahliye sistemi yapılması
mecburidir. Duman tahliye sisteminin, binanın diğer bölümlerine hizmet
veren sistemlerden bağımsız olması ve saatte en az 10 defa hava değişimi
sağlaması gerekir.
- Otel, restoran, kafeterya vb. yerlerin mutfaklarındaki pişirme alanlarının mekanik
egzoz sistemi binanın diğer bölümlerine hizmet veren sistemlerden
bağımsız olmalı ve egzoz kanalları korunmamış yanabilir malzemelerden en
az 500 mm açıktan geçmeli, egzoz doğrudan dışarıya atılmalı ve herhangi bir
hava giriş açıklığından en az 5 m uzakta olmalıdır. Mutfak egzoz kanallarına
yangın damperi konulmamalıdır. Mutfak duman kontrolü için saatte en az 15
defa hava değişimi yapılmalıdır.
- Duman Kontrol ve Yönetim Sistemi tasarımı ve hesabı Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olmalıdır.
-
MERDİVEN BASINÇLANDIRMA SİSTEMİ
- Aşağıda belirtilen yerlerde merdiven basınçlandırması yapılması mecburidir.
- Konutlar hariç olmak üzere, bütün binalarda, merdiven kovasının yüksekliği
30.50m’den fazla ise, kaçış merdivenleri,
- Bodrum kat sayısı 4’den fazla olan binalarda bodrum kata hizmet veren kaçış
merdivenleri,
- Yapı yüksekliği 51.50 m’den yüksek olan konutların kaçış merdivenleri,
- Yangın anında acil durum asansör kuyularının yangın etkisi altında kalmaması
için acil durum asansörü kuyuları,
- Merdiven Basınçlandırma Sistemi tasarımı Binaların Yangından Korunması
Hakkında Yönetmelikte belirtilen esaslara, hesabı da Yangın Söndürme Tesisatı ve Duman Tahliye Projeleri Haz.Es. (tmmob-mmo, Şubat 2008) uygun olmalıdır.
HİDROLİK HESAP TABLOSU
- Yangın tesisatı numaralandırılmalıdır.
- Yangın tesisatının boru çapları, yükü ve basınç kaybı hesaplanarak yazılmalıdır.
- Seçilen pompa basıncı ve debisi standartlara uygun olarak hesaplanarak elirlenmelidir.

AHMET SERTKAN
YANGIN UZMANI