ENDÜSTRİYEL KAZA NEYE DENİR?
“Endüstriyel etkinlik sırasında anormal oluşum sonucu beklenmeyen, birden oluşan ( özellikle önemli yayılma- emisyon, yangın ve patlama gibi ) işçiler, halk ve çevre için hemen ya da sonradan büyk tehlike yaratan kuruluş içinde ya da dışında bir veya daha çok tehlikeli maddenin neden olduğu olay” lara ENDÜSTRİYEL KAZA kaza denir.
1959-2004 Yılları Arasında Meydana Gelen ENDÜSTRİYEL KAZALAR(Özkılıç, 2007)
1. 1959 Minamata, Japonya Suyollarına cıva deşarj edilmesi 400 ölü, 2,000 yaralı
2. 1973 Fort Wayne, A.B.D Demiryolu kazası ile vinil klorür dökülmesi. 4500 tahliye
3. 1974 Flixborough, İngiltere. Patlamada siklohekzan açığa çıkması 23 ölü, 104 yaralı, 3,000 tahliye
4. 1976 Seveso, İtalya Dioksin sızıntısı 193 yaralı, 730 tahliye
5. 1978 Los Alfaquez, İspanya Ulaşım kazasında propilen dökülmesi. 216 ölü, 200 yaralı
6. 1978 Xilatopec, Meksika Karayolu kazasında gaz tankeri patlaması. 100 ölü, 150 yaralı
7. 1978 Manfredonia, İtalya Fabrikadan amonyak sızıntısı 10,000 tahliye
8. 1979 Threemile Adası, A.B.D. Nükleer reaktör kazası 200000 tahliye
9. 1979 Novosbirsk, Rusya Kimya fabrikasında patlama 300 ölü
10. 1979 Mississagua, Kanada Demiryolu kazası ile klor ve bütanın çevreye yayılması. 200000 tahliye
11. 1980 Summerville, A.B.D Demiryolu kazası ile fosfortriklorür dökülmesi 300 yaralı, pek çok tahliye
12. 1980 Tacoa, Venezüella Petrol yangını ve patlaması 145 ölü, 1,000 tahliye
13. 1982 Taft, A.B.D. Patlamada kimyasallardan akrolein açığa çıkması 17,000 tahliye
14. 1984 Sao Poulo, Brezilya Petrol boru hattında patlama 508 ölü
15. 1984 St. J.Ixhuatepec, Meksika Gaz tankı patlaması 452 ölü, 4,248 yaralı, 300,000 tahliye
16. 1984 Bhopal, Hindistan Pestisit fabrikasından sızıntı siyan gazı 72,500 ölü, binlerce yaralı, 200,000 tahliye
17. 1986 Çernobil, Rusya Nükleer reaktör kazası 725 ölü, 300 yaralı, 90,000 tahliye, Avrupa ülkelerine yayılma
18. 1986 Basel, İsviçre Pestisit fabrikasında yangın Ren nehrinde kirlilik
19. 1987 Kotka, Finlandiya Limanda monoklorobenzen dökülmesi Deniz tabanı kirliliği
20. 1991 Körfez Savaşı, Basra Körfezi Petrol dökülmesi Deniz kirliliği
21. 1992 Alaska Petrol dökülmesi Deniz kirliliği
22. 2000 Enschede, Hollanda Havai fişek fabrikasında patlamada 21 kişi hayatını kaybetti. 800 kişi yaralandı ve1 km2 çaplı alanda 5300 kişi patlamadan ve sonuçlarından etkilendi.
23. 2000 Baia Mare, Romanya Yüksek konsantrasyonda siyanür içeren atık havuzunun aşırı yağışlarla yıkılması sonucu arıtılmamış siyanür atık Tuna Nehri’ne karıştı. Nehir kirliliği
24. 2001 Toulouse Gübre tesisi patlaması sonucu standart dışı amonyum nitrat yayılımı Geniş alanda etkilenme
BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALAR İÇİN ACİL DURUM PLANI GENELGESİ
Amaç
İllerde, çevre ve toplumu etkileyebilecek düzeyde büyük kaza riski taşıyan sabit tesislerde meydana gelebilecek acil durumlarda zararı en aza indirmek için hazırlıklı olmaktır.
-Zamanında müdahale amacıyla, ilde görevli kurum ve kuruluşlarla, gerektiğinde bölgesel koordinasyonu da sağlayarak, plan çerçevesinde mevcut personel ve teçhizatla zararı en az düzeyde tutacak tedbirleri almaktır.
Kapsam
Plan özellikle EK I’de verilen işyerlerinde, Ek-2, 3 ve 4’te verilen isim, miktar ve özellikteki maddelerden bir veya daha fazlasını kullanan, depolayan, işleyen, üreten veya atık olarak bertaraf eden tesisler ile, bu maddelerin tesis içinde taşınması durumlarında geçerlidir. Ancak,
- Nükleer kazalar,
- Askeri tesislerdeki kazalar,
- Genetik olarak değişikliğe uğramış organizmaların kaza ile ortaya çıkması,
- Deniz araştırmaları dahil, denizdeki faaliyetlerden kaynaklanan kazalar,
- Deniz araçlarından denize petrol ya da başka kimyasal maddelerin dökülmesi
plan kapsamı dışındadır.
İdari Sorumluluk
Planın uygulanmasından valiler sorumludur.
Vali,
-Acil durum planının hazırlanmasını
-Planın uygulanmasını
temin için “Acil Durumlara Hazırlık Komisyonu”nu kurar.
Acil Durumlara Hazırlık Komisyonunun Teşkili
Acil Durumlara Hazırlık Komisyonu, Valinin başkanlığında ilgili Bakanlıkların yetkili il/bölge müdürlerinden
oluşur. Ayrıca aşağıda isimleri belirtilen kurum ve kuruluşların temsilcileri de bu komisyona dahil edilebilir.
Bunlar,
Sanayi Odası Temsilcisi
Belediye Başkanlıkları
Belediye başkanlıklarına bağlı ilgili birimlerin temsilcileri (itfaiye gibi)
Tehlikeli tesislerin işletmecileri
Medya temsilcileri
Gönüllü kuruluşlardan seçilecek bir temsilci
İlgili üniversiteler ve araştırma enstitüsü temsilcileri
İlgili meslek odaları temsilcileri
Hastane başhekimleri
İlin özelliğine göre tayin edilecek diğer ilgili kuruluş temsilcileri
Bu komisyon, planın uygulanmasında görev alacak müdahaleden sorumlu kurum/kuruluşları belirler ve “Acil Durumlara Müdahale Komisyonunu” kurar.
Komisyon çalışmaları, Vali ya da Valinin komisyon üyeleri arasından tayin edeceği bir başkan ve iki başkan yardımcısı tarafından yürütülür.
Acil Durumlara Müdahalede Bölgesel İşbirliği İllerde, acil durumlara hazırlık ve müdahalede gerektiğinde bölgesel işbirliği yapmak amacıyla aşağıda belirtilen
bölgelerde, belirtilen ilin valisi bölge sorumlusu olacaktır. Bölge sorumlusu vali bölgesinde bulunan illerin müdahale kapasitesini değerlendirecek ve kaza anında o ilde ihtiyaç duyulan personel, ekipman ve diğer ihtiyaçları bölgesindeki diğer illerden temin etmek için koordinasyonu sağlayacaktır.
Acil Durumlara Müdahalede Bölgeler ve Bölgesel İşbirliğinden Sorumlu Valiler
Karadeniz Bölgesinde........................Trabzon Valisi
Akdeniz Bölgesinde...........................Adana Valisi
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde.......Diyarbakır Valisi
İç Anadolu Bölgesinde......................Kırıkkale Valisi
Marmara Bölgesinde.........................Kocaeli valisi
Ege Bölgesinde..................................İzmir Valisi
Acil Durumlara Hazırlık Komisyonunun Görevleri
a) Yerel düzeyde acil durum planını hazırlanması, test edilmesi,güncelleştirilmesini sağlamak,
b) Yerel düzeyde acil durum planlarının uygulanması için “Acil Durumlara Müdahale Komisyonunu kurmak, müdahaleden sorumlu kurum/kuruluşları sorumlu kişi/kişileri ile belirlemek, gerektiğinde koordinasyonu sağlamak,
c) Müdahale amacıyla gerekli insan gücü, finans ve diğer imkanların hazır bulundurulmasını sağlamak,d) Kazanın niteliğine göre ulusal ve uluslararası yardım sağlamak üzere Çevre Bakanlığına ve diğer ilgili Bakanlıklara olayı bildirmek,
e) Kaza anında etkilenebilecek halkın uyarılması için uyarı sistemlerinin kurulmasını, test edilmesini ve gerektiğinde uygulanmasını sağlamak,
f) Kazalara hazırlık ve müdahale amacıyla kullanılabilecek teknolojilerdeki gelişmeleri izleyerek en uygun seçimi yapmak, g) Acil durum planlarının uygulanması sırasına halkın katılımının sağlanması amacıyla toplum bilincini artırmaya yönelik çalışmalarda bulunmak
h) Acil durumlara müdahalede gerekli personel, ekipman ve diğer imkanların gerektiğinde diğer illerden temini amacıyla bölge sorumlusu vali ile işbirliği yapmak.
Yerel Acil Durumlara Hazırlık Planı Esasları Yerel acil durum planlarının hazırlanmasında aşağıdaki esaslar gözönüne alınır.
Tehlike ve Risk Değerlendirmesi Önceliklerin tesbit edilmesi ve gerekli önlemlerin alınması için aşağıda belirtilen kriterler çerçevesinde tehlike ve risk değerlendirmesi yapılır.
-Ek-1-2-3-4’ de verilen tehlikeli maddelerin isim ve miktarları
- Tehlikeli madde bulunduran tesislerin yeri
- Yangın ya da patlama şeklinde tehlikenin niteliğinin tanımlanması
- Dökülme, sızma ya da yayılmadan önemli ölçüde etkilenebilecek alanın büyüklüğü ve etkilenmeyi artıracak koşullar
- Etkilenme alanı içindeki nüfusun tip ve büyüklüğü
- Su, yiyecek ve enerji kaynakları başta olmak üzere özel ve kamuya ait zarar görebilecek mülklerin tanımlanması
- Kimyasal maddelerin yayılma olasılığı ve yangın, sel gibi doğal afetlerde tehlikeli maddelerin ortaya çıkma olasılığı
- Akut, kronik şeklinde insanlara verilebilecek zararın türü ve yüksek risk grupları
- Geçici, onarılabilir veya kalıcı gibi eşyaya verebilecek zararın türü
- Kalıcı, islah edilebilir şeklinde çevreye verilebilecek zararın türü
- Kilit elamanlar arasındaki ilişkinin belirlenmesi, emir- komuta zincirinin oluşturulması
- Resmi ve özel kuruluşlar arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve anlaşmaya varılması
- Ek yardım için başvurulacak kurum /kuruluşların belirlenmesi
- Müdahaleden sorumlu kişilere yetki verilmesi ve eğitilmeleri
- Müdahale için gerekli finans kaynaklarının temini
- Müdahale işleminin ne kadar sürede uygulamaya konulacağı
Duyuru ve İletişim Sistemleri
- Telefon, fax ya da telefon sisteminin olmadığı yerlerde çağrı/radyo gibi ilk müdahaleciler için 24 saatlik duyuru yöntemleri belirlenir.
- Mücadeleye yön ve kontrol sağlayan bölgeyi ve bölgeyi terk etme emri yetkisi olan yetkililere 24 saatlik duyuru yöntemleri belirlenir.
- İletişim sistemleri ile yedekleri belirlenir.
- Yanlış anlamaları önlemek için ilk duyuru mesajlarının birlikte karar verilen format ve içeriği tanımlanır.
- Halka duyuru yöntemleri tanımlanır ve bu işle görevli kişi belirlenir.
- Halka duyuru yapmak için mevcut standart, önceden planlanmış mesaj, format ve sinyaller tanımlanır.
- Komisyonun, toplumun bu sinyalleri anladığından ve uyguladığından nasıl emin olacağı tanımlanır.
Acil Duruma Müdahale Kaynakları
Personel
- Müdahaleden sorumlu teknik (kimyager, toksikolog, iş sağlığı uzmanları) ve diğer eğitilmiş personel sayısı belirlenir.
Malzeme
Acil duruma müdahale için gerekli malzemeler belirlenir.
-Müdahalede görevli personel için en az aşağıdaki malzemeler bulundurulur.
a) Kişisel koruyucu malzeme
b) İlk yardım ve diğer acil tıbbi malzeme
c) Su, hava, toprak gibi örnekleme malzemeleri ve ölçme cihazları temin edilir.
d) Örnek analizi için gerekli analitik malzeme ya da imkanlar sağlanır.
e) Yangınla mücadele/diğer malzemeler (buldozer, bot, helikopter, vakumlu kamyonlar, tankerler,
kimyasal retandanlar, köpük) temin edilir.
- Her tip malzemeden yeterli miktarda bulundurulur.
- Endüstriyel tesisler, polis, yangın, sağlık ve diğer savunma bölümlerinde mevcut acil durum malzemeleri listelenir.
- Tüm malzemelerin yerel çevre koşullarında kullanılabilirliği test edilir.
- Güncel malzeme listesi tutulur ve tüm müdahale elemanlarına dağıtılır.
- Listeler hazırlanırken, koruyucu elbise, izleme aygıtları, tıbbi malzeme, ulaşım malzemesi gibi tiplerine göre sınıflandırlır.
- Malzemelerin 24 saat hazır tutulması için bir program hazırlanır.
- Her malzeme için ikmal ve onarım kayıtları tutulur.
- Özel müdahale malzemesi kullanımı için sanayi ya da diğer illerle anlaşmalar yapılır.
- Personel uyarma ya da bilgi iletişimi için yeterli iletişim malzemesi sağlanır. Mücadeleye katılanların malzemelerinin uyumu kontrol edilir.
- Olay yerine malzemeyi süratle ulaştırmak için ulaşım malzemesi sağlanır ve hazır bulundurulur.
İmkanlar
- Süratli analiz yapabilecek imkanlar sağlanır.
- Müdahale malzemesinin depolanması ve temizlenmesi / restorasyonu için yeterli imkanlar sağlanır.
- Bir kaçaktan kaynaklanan atıkların depolanması, arıtılması, yeniden işlenmesi ve bertarafı için imkanlar belirlenir.
- Kimyasal maddelerden zarar görmüş kişilerin tedavileri için yeterli imkanlara sahip sağlık kuruluşları sağlanır.
- Olaydan sonra bölgeyi terk veya geçici yerleştirilmesi gereken kişilerin barındırılması için imkan ve işlemler belirlenir.
- Bölgeyi terk edenler için sığınaklar ya da diğer yerler belirlenir.
- Karşılıklı malzeme, uzman ve diğer yardım imkanları için yazılı anlaşmalar sağlanır.
Koruyucu işlemlere ne zaman ihtiyaç kalmadığını saptamak için kullanılacak yöntemler sağlanır.
Acil Durum Sonrası Yapılacak İşlemler
- Acil durumun bittiğini saptayan ve girişe izin vermekten sorumlu kişi ünvanı ile belirlenir..
- İzinsiz girişin olmamasından emin olmak için kullanılacak yöntemler belirlenir.
- Acil durumun sona erdiğini açıklamada kullanılacak yöntemler belirlenir.
- Temizlik işleminde yöntemler ve sorumluluk tanımlanır.
- Zarar görmüş bölgenin izlenmesi ile ilgili yöntemler belirlenir.
- Acil durumu incelemek ve kayıt için yöntem belirlenir.
Eğitim ve Tatbikatlar
-Eğitilecek kilit kişilerin, onları kimin eğiteceğinin ve acil bir durumda kilit kişilerin müdahale edebileceğinin nasıl ve kim tarafından garanti edileceği belirtilir.
- Her grupta bu tip eğitimden sorumlu kişi ünvanı ile belirlenir.
- Yıllık eğitim programları hazırlanır. Periyodik olması gereken durumlar dahil tatbikat programı hazırlanır.
- Koruyucu malzemenin kullanımında ilk müdahale elemanları ile mevcut eğitimi tanımlanır.
- Planın periyodik olarak nasıl test edileceği belirlenir.
- İletişim testlerinin sıklığı ve derecesi tanımlanır.
- Eğitimin sıklık ve derecesi tanımlanır ve ilk müdahale elemanları için tehlikeli malzeme konusundaki brifingler güncelleştirilir.
Toplum Eğitimi ve Bilgilendirme
- Bir acil durum sırasında medya ve halkla iletişim sağlayacak her kilit grup için önde gelen sözcü,ünvanı ile tanımlanır.
- Bir acil durum sırasında, temas noktaları, brifing yerleri dahil, medya ve topluma bilgi vermek için yöntem belirlenir.
- Toplumun bir acil duruma nasıl müdahale edileceğini tamamen anladığından emin olmak için periyodik
olarak yürütülerek toplum eğitimi ve bilinçlendirilmesi için program belirlenir.
Program İdamesi
- Güncel bir planın idamesinden sorumlu kişi ünvanı ile belirlenir.
- Planın yıllık incelemesi için yöntem tanımlanır.
- Tatbikatlardan ve testlerden öğrenilenleri plana adapte etmek için yöntem belirlenir.
Halkın Bilgilendirilmesi Yükümlülüğü
Kaza olduğunda tesis civarında etkilenebilecek halkın zarar görmesini engellemek için en az iki yılda bir ya da tehlikeli tesislerdeki herhangi değişiklikten sonra aşağıdaki konularda bilgilendirilmesi gerekir.
1) Risk teşkil eden tesislerin adresi ve güvenlik sorumlusunun ismi
2) Tesisteki aktivitelerin basit olarak açıklanması
3) Önemli bir kazaya neden olabilecek ve tesiste bulunan tehlikeli maddelerin ve ürünlerin ticari ve genel isimleri veya genel tehlike sınıflandırması. Bu bilgilerle tehlikeli özellikler açıklanır.
4) Çevre ve insan sağlığına etkiler dahil, önemli kazaların sonuçları hakkında genel bilgi
5) Halkın kaza anında nasıl uyarılacağı ve bilgilendirileceği hakkında bilgi
6) Kazaları etkilerini en aza indirmek için acil durum servisleriyle irtibat dahil, alınan tedbirler
hakkında bilgiler
7) Daha detaylı bilgilerin kimden ve nasıl temin edilebileceği hususunda bilgiler
EK-I
Büyük kazalara sebebiyet verebilecek tehlikeli maddelerin yer aldığı tesisler
1) Organik veya inorganik kimyasalları üretmek, işlemek veya diğer ameliyeler için aşağıdaki işlemleri
kullanan tesislerdir.
-Alkilasyon
-Aminolisis yolu ile aminasyon
-Karbonilasyon
-Kondensasyon
-Dehidrojenasyon
-Esterifikasyon
-Halojenasyon ve Halojenlerin üretimi
-Hidrojenasyon
-Hidroliz
-Oksidasyon
-Polimerizasyon
-Sülfanasyon
-Desülfürizasyon, kükürt içeren maddelerin üretimi ve transformasyonu
-Nitratlama ve azot içeren maddelerin üretimi
-Fosfor içeren maddelerin üreimi
-Pestisitlerin formülasyonu ve ilaç üretimi
-Distilasyon
-Ekstraksiyon
-Solvasyon (çözme işlemi)
-Karıştırma
2) Petrol gazı ve ptrol ürünlerinin işlendiği tesisler,
3) Enerji gazlarını (LPG, LNG, SNG vs.)
4) Yakma ve kimyasal bozunma yolu ile katı veya sıvı maddelerin kısmen veya tamamen bertaraf edildiği
tesisler
5) Patlayıcılar, barut ve mühimmat üreten, stoklayan tesisler
6) Kömür veya linyitin kuru distillasyonunun yapıldığı tesisler
7) Metal veya ametallerin yaş prosesle veya elektrik enerjisi ile üretildiği tesisler
EK-II
Kimyasal Maddelerin Üretime Bağlı Olmaksızın Depolanması
Bu ek, üretime bağlı olmaksızın tehlikeli madde ve/veya ürünlerin tesiste, müstemilatta, bina içinde veya açıkta olmak üzere herhangi bir yerde ayrı olarak veya kuruluş içinde stok alanında bir yerde depolanmasını gösterir.
Aynı işverene ait ambar veya ambar grupları arasındaki uzaklık, öngörülen koşullarda, büyük kazaların ağırlaşmasını önleyecek mesafede değil ise, (500 m’den az ise ) kısım I ve II’nin uygılanması açısından ambarlardaki toplam miktarlar esas alınacaktır..
KISIM I
Adlandırılmış maddeler
Kısım I’de verilen madde veya madde grupları aynı zamanda kısım II’deki kategorilere de girer ise, kısım I’deki miktarlar kullanılacaktır.
Maddeler veya Madde Grupları Miktarlar –ton ≥
1- Akrilonitril 20
2- Amonyak 50
3- Klor 10
4- Kükürtdioksit 25
5- Amonyum nitrat 350
6- Gübre olarak amonyum nitrat 1250
7- Sodyum klorat 25
8- Oksijen 200
9- Kükürt trioksit 15
10- Karbonil klorür (fosgen) 0,750
11- Hidrojen sülfür 5
12- Hidrojen siyanür 5
13- Hidrojen florür 5
14- Karbon di sülfür 20
15- Brom 50
16- Asetilen 5
17- Hidrojen 5
18- Etilen oksit 5
19- Propilen oksit 5
20- 2-Propenal (Akrolin) 20
21- Formaldehit (konsantrasyon ≥ % 90 ) 5
22- Metil bromür 20
23- Metil izosiyanit 0,150
24- Tetraetil kurşun – Tetrametilkurşun 5
25- Etilen di bromür 5
26- Hidrojen klorür (sıvılaştırılmış gaz) 25
27- Difenil Metan di-izo siyanat 20
28- Toluen di izosiyanat 10
EK-II
KISIM –II
Kısım I’de isimlendirilmeyen maddeler ve ürünlerin sınıfı (Aynı kategorideki değişik maddeler ve ürünlerin miktarı toplanacaktır.)
Madde ve Ürünlerin Sınıfları Miktarlar-ton ≥
1- Çok zehirli gruba girenler 5
2- Çok zehirli, zehirli, oksitleyici veya patlayıcı gruba girenler 10
3- “Çok parlayıcı” grubuna giren, normal şartlarda gaz halinde olan sıvılaştırılmış formları da dahil gaz olan maddeler ve ürünler 50
4- 3. gruba girenlerin dışında kalan ve “Çok parlayıcı” ve “Çok fazla parlayıcı” grubuna giren maddeler 5000
EK-III
Tehlikeli Maddeler ve Eşik Değerleri
Aynı işverene ait tesisler arası uzaklıklar öngörülen koşullarda büyük kazaların ağırlaşmasını önleyecek mesafede değil ise, veya tesisler arası uzaklık 500 m’den az ise her halukarda eşik değerlerin uygulanması açısından toplam miktarlar esas alınacaktır.
Maddenin ismi Eşik değer ( ≥ )
1- 4 Amino difenil 1 kg
2- Benzidin 1 kg
3- Benzidin tuzları 1 kg
4- Dimetilnitrosamin 1 kg
5- 2 Naftilamin 1 kg
6- Berilyum (tozları, bileşikleri) 10 kg
7- Bis (klorametil) eter 1 kg
8- 1, 3 Propansulton 1 kg
9- 2,3,7,8 Tetraklorodibenzo-p-dioksin 1 kg
10- Arsenik pentoksit, arsenik (5) asit ve tuzları 500 kg
11- Arsenik trioksit, arsenik ( 3 ) asit ve tuzları 100 kg
12- Arsenik hidrür (Arsin) 10 kg
13- Dimetilkarbamilklorür 1 kg
14- 4 (kloroformil ) morfolin 1 kg
15- Karbonilklorür (fosgen) 750 kg
16- Klor 25 ton
17- Hidrojen sülfür 50 ton
18- Akrilonitril 200 ton
19- Hidrojen siyanür 20 ton
20- Karbondisülfür 200 ton
21- Brom 500 ton
22- Amonyak 500 ton
23- Asetilen 50 ton
24- Hidrojen 50 ton
25- Etilen oksit 50 ton
26- Propilen oksit 50 ton
27- 2- Siyanopropan -2-ol (Asetonsiyanahidrin) 200 ton
28- 2-Propenal (Akrolein) 200 ton
29- 2-Propen-1-ol Alil alkol) 200 ton
30- Alilamin 200 ton
31- Antimonhidrür (stibin ) 100 kg
32- Etilenimin 50 ton
33- Formaldehit (konsantrasyon ≥ % 90) 50 ton
34- Hidrojen fosfit (fosfin) 100 kg
35- Bromometan (Metil Bromür) 200 ton
36- Metil izosiyanat 150 kg
37- Azot oksitler 50 ton
38- Sodyum selenit 100 kg
39- Bis- 2- Kloretilbisülfür 1 kg
40- Fosoketim 100 kg
41- Kurşuntetraetil 50 ton
42- Kurşuntetrametil 50 ton
43- Promürit (1-(3-4-diklorofenil)-3 triazentiyo-karboksamit 100 kg
44- Klorfenvinfos 100 kg
45- Krimidin 100 kg
46- Klorometil metileter 1 kg
47- Dimetilfosforamidosiyanik asit 1 ton
48- Karbofenotion 100 kg
49- Diyalifos 100 kg
50- Siyanotat 100kg
51- Amiton 1 kg
52- Oksidisulfoton 100 kg
53- 00-Dietil 5-etil sülfinimetil fosforotiyot 100 kg
54- 00-Dietil 5-etil sülfonilmetil fosforotiyot 100 kg
55- Disolfoton 100 kg
56- Demeton 100 kg
57- Forat 100 kg
58- 00-Dietil 5-etil tiyometil fosforotiyot 100 kg
59- 00-Dietil 5-isopropiltiyometil fosforoditiyot 100 kg
60- Pirazoksan 100 kg
61- Pensulfotion 100 kg
62- Paraokson (Dietil 4 nitrofenil fosfat) 100 kg
63- Paratiyon 100 kg
64- Azinfos-etil 100 kg
65- 00-Dietil 5- propiltiyometil fosforoditiyot 100 kg
66- Tiyonazin 100 kg
67- Karbofuran 100 kg
68- Fosfamidon 100 kg
69- Tırpeyt (2,4 Dimetil-1,3 ditiyolen-2-karboksialdehit 0-metilkarbomoloksim) 100 kg
70- Mevinfos 100 kg
71- Paratiyon metil 100 kg
72- Azinfos metil 100 kg
73- Siklohekzimit 100 kg
74- Difasinon 100 kg
75- Tetrametilendisulfotetra amin 1 kg
76- EPN 100 kg
77- 4-Florobütrikasit 1 kg
78- 4-Florobütrikasit tuzları 1 kg
79- 4-Florobütrikasit esterleri 1 kg
80- 4-Florobütrikasit amidleri 1 kg
81- 4-Florokrotonik asit 1 kg
82- 4-Florokrotonik tuzları 1 kg
83- 4-Florokrotonik esterleri 1 kg
84- 4-Florokrotonik amidleri 1 kg
85- Floroasetikasit 1 kg
86- Floroasetikasit tuzları 1 kg
87- Floroasetikasit esterleri 1 kg
88- Floroasetikasit amitleri 1 kg
89- Fluenetil 100 kg
90- 4- Floro-2 hidroksi bütirik asit 1 kg
91- 4- Floro-2 hidroksi bütirik asit tuzları 1 kg
92- 4- Floro-2 hidroksi bütirik asit esterleri 1 kg
93- 4- Floro-2 hidroksi bütirik asit amidleri 1 kg
94- Hidrojenflorür 50 kg
95- Hidroksiasetonitril (Glikonitril) 100 kg
96- 1,2,3,7,8,9 hekzaklorodibenzo-p-dioksin 100 kg
97- Isodrin 100 kg
98- Hekzametilfosforamid 1 kg
99- Juglon (5- Hidroksi naftalen-1,4 dion 100 kg
100- Warfarin 100 kg
101- 4-4 Bismetilen (2-kloroanilin) 10 kg
102- Ethiyon 100 kg
103- Aldicarb 100 kg
104- Nikeltetrakarbonil 10 kg
105- Izobenzen 100 kg
106- Pentaboran 100 kg
107- 1-Propen-2 kloro-1-3 dioldiasetat 10 kg
108- Probilenimin 50 ton
109- Oksijendiflorir 10 kg
110- Sülfürdiflorür 1 ton
111- Selenyum hegzaflorür 10 kg
112- Hidropenselenür 10 kg
113- TEPP 100 kg
114- Sulfotep 100 kg
115- Dimefoks 100 kg
116- 1-Tri (siklohegzil) stamil-11-1-1,2,4 triazol 100 kg
117- Trietilenmelamin 10 kg
118- Kobalt (metal, oksit, karbonat, sülfürlerinin toz hali) 1 ton
119- Nikel (metal, oksit, karbonat, sülfürlerinin toz hali) 1 ton
120- Anabasin 100 kg
121-Telleryum hegzaflorür 100 kg
122- Triklorometane sülfenilklorür 100 kg
123- 1,2-Dibromoetan (Etilendibromür) 50 ton
124- Yanıcı maddeler (Ek-IV de tanımlananlar, ek-IV-c-(1)) 200 ton
125- Yanıcı maddeler (Ek-IV-c(2) de tanımlananlar 50000 ton
126- Diazodinitrofenol 10 ton
127- Dietilenglikoldinitrat 10 ton
128- Dinitro fenol tuzları 50 ton
129- 1-guanil-4-nitrozaminoguanil-1-tetrazen 10 ton
130- 2,4,6 Trinitrofenilbisamin 50 ton
131- Hidrazinnitrat 50 ton
132- Nitrogliserin 10 ton
133- Pentaeritritol tetranitrat 50 ton
134- Siklotrimetilen trinitramin 50,,
135- Trinitroanilin 50 ton
136- 2,4,6 Trinitroanisol 50,,
137- Trinitrobenzen 50,,
138- Trinitrobenzoikasit 50,,
139- Klorotrinitrobenzen 50,,
140- N- Metil-N 2,4,6- tetranitroanilin 50,,
141- 2,4,6 Trinitrofenol ( Pikrik asit) 50,,
142- Trinitrokresol 50,,
143- 2,4,6 Trinitrofenetol 50,,
144- 2,4,6 Trinitroresorsinol (stifinik asit ) 50,,
145- 2,4,6 Trinitrotoluen 50,,
146- A) Amonyumnitrat 2500,,
B) Amonyumnitrat (Gübre olarak) 5000,,
147- Seluloznitrat ( Azot miktarı % 12,6 ) 100,,
148- Kükürt dioksit 250,,
149- Hidrojenklorür ( sıvılaştırılmış gazı ) 250,,
150- Yanıcı maddeler ( Ek-IV c-3 te tanımlandığı gibi ) 200,,
151- Sodyumklorat 250,,
152- Tersiyerbütilperoksiasetat ( konsantrasyon ≥ % 70 ) 50,,
153- Tersiyer- bütil peroksibütirat ( konsantrasyon ≥ % 80 ) 50,,
154- Tersiyer- bütil peroksimaleat ( konsantrasyon ≥ % 80 ) 50,,
155- Tersiyer-bütil peroksi izopropil Karbonat ( konsantrasyon ≥ % 80 ) 50 ton
156- Dibenzilperoksi dikarbonat( konsantrasyon ≥ % 90 ) 50,,
157- 2,2, bis ( tersiyer- bütil peroksi ) bütan ( konsantrasyon ≥ % 70 ) 50,,
158- 1,1 bis ( tersiyer- bütilperoksi ) siklohegzan( konsantrasyon ≥ % 80 ) 50,,
159- Di-sekonder-bütil peroksidikarbonat( konsantrasyon ≥ % 80 ) 50,,
160- 2,2,- Dihidroperoksipropan( konsantrasyon ≥ % 30 ) 50,,
161-Di-n-propil- peroksidikarbonat( konsantrasyon ≥ % 80 ) 50,,
162- 3,3,6,6,9,9, hegzametil-1,2,4,5- tetraksasiklononeyn( konsantrasyon ≥ % 75 )50,,
163- Metil etil keton peroksit ( konsantrasyon ≥ % 60 ) 50,,
164- Metilizobütil keton peroksit ( konsantrasyon ≥ % 60 ) 50 ton
165- perasetikasit ( konsantrasyon ≥ % 60) 50,,
166-Kurşun azit 50,,
167- Kurşun 2,4,6- Trinitrorezorsinoksit ( kurşun stifnat) 50,,
168- Civa fülminat 10,,
169- Siklotetrametil entetranitramin 50,,
170- 2,2,4,4,6,6, hekzanitrostilben 50,,
171-1,3,5- triamino-2,4,6 trinitro benzen 50,,
172-Etilenglikoldinitrat 10,,
173- Etilnitrat 50,,
174- Sodyumpikramat 50,,
175- Baryum azit 50,,
176- Di-izobütirilperoksit ( konsantrasyon ≥ % 50) 50,,
177- Dietilperoksidikarbonat ( konsantrasyon ≥ % 30 ) 50,,
178- Tersiyer- bütilperoksidipivalat ( konsantrasyon ≥ % 77 ) 50,,
179- Sıvı Oksijen 2000,,
180- Kükürt trioksit 75
EK-IV
Tanımlayıcı Kriterler
a) Çok zehirli maddeler şunlardır;
(1) Aşağıdaki tablonun birinci satırında yer alan maddeler
(2) Aşağıdaki tabloda ikinci satırda yer alan ancak kimyasal ve fiziksel özelliklerinden ötürü birinci satırda
yer alan maddeler gibi büyük kazalara sebeb olabilecek maddeler.
----------------------------------------------------------------------------------------
1 2 3
LD 50 ( ağız yolu ile ) LD 50 ( Deri yolu ile ) LC 50 ( Solunum )
mg/kğ vücut ağırlığı mg/kğ vücut ağırlığı yolu ile mg/lt
----------------------------------------------------------------------------------------
1 LD 50 ≤ 5 LD 50 ≤ 10 LC 50 ≤ 0.1
----------------------------------------------------------------------------------------
2 5< LD 50 ≤ 25 10 < LD 50 ≤50 0.1< LC 50 ≤ 0.5
----------------------------------------------------------------------------------------
(1) LD 50 Ağız yolu ile farelerde
(2) LD 50 Deri yolu ile fare ve tavşanlarda
(3) LC 50 Solum yolu ile ( 4 saat ) farelerde
b) Diğer zehirli maddeler;
Aşağıda akut zehirlilik özellikleri gösteren, kimyasal ve fiziksel özellikleri nedeniyle büyük kazalara sebeb olabilecek maddeler,
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1 2 3
LD 50 ( Ağız yolu ile ) LD 50 ( Deri yolu ile ) LC 50 (Solunum )
mg/ kğ vücut ağırlığı mg/ kğ vücut ağırlığı yolu ile mg /lt
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
25< LD 50 ≤ 200 50 < LD 50 ≤400 0.5< LC 50 ≤ 2
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(1) LD 50 Ağız yolu ile farelerde
(2) LD 50 deri yolu ile fare ve tavşanlarda
(3) LC 50 solunum yolu ile ( 4 saat ) farelerde
13
c) Parlayıcı Maddeler
(1) Parlayıcı gazlar; Normal basınçta gaz olan , hava ile karıştığında yanabilen, normal basınçta kaynama noktası 20 derece santigrad veya daha aşağıda olan maddelerdir.
(2) Çok parlayıcı sıvılar; parlama noktası 21 derece santigraddan aşağı olan, kaynama noktası ( normal basınçta )20 derece santigraddan yukarı olan maddelerdir.
(3) Parlayıcı sıvılar; Parlama noktası 55 derece santigraddan aşağı olan, normal basınç altında sıvı kalan, yüksek sıcaklık ve basınçta işleme tabi tutulduğunda büyük kazalara sebeb olabilecek maddelerdir.
d) Patlayıcı Maddeler; Alevin etkisi ile patlayabilen veya sürtünme ve şoklara dinitrobenzen’ den daha hassas olan maddelerdir.
e) Oksitleyici Maddeler; Diğer maddelerle ( özellikle yanıcı maddelerde) temas ettiğinde çok yüksek ekzotermik reaksiyon veren maddelerdir.
NOT; Plan ekinde yer alan birden fazla tehlikeli maddenin aynı listede verilen limit değerlerin altında olması durumunda, tesiste;
Q1/ Q1 + q2/ Q2 +..................q/Q > 1 ise,
q; tehlikeli madde veya tehlikeli madde kategorisinin miktarı
Q; limit değer
Tesis tehlikeli tesis kabul edilir ve plan kapsamına alınır.
AHMET SERTKAN
YANGIN UZMANI
Devamını okuyun...>>
